Mahabharata Tatparya Nirnaya Kannada 11.10-11.15

ಪ್ರತೀಪಪುತ್ರತಾಮಾಪ್ಯ [1]ಬಾಹೀಕೇಷ್ವಭವತ್ ಪತಿಃ ।

ರುದ್ರೇಷು ಪತ್ರತಾಪಾಖ್ಯಃ ಸೋಮದತ್ತೋsಸ್ಯ ಚಾsತ್ಮಜಃ      ॥೧೧.೧೦॥

ಪ್ರತೀಪನ ಮಗನಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿಬಂದ ಪ್ರಹ್ಲಾದ, ಪುತ್ರಿಕಾಪುತ್ರತ್ವ ನಿಯಮದಂತೆ  ಬಾಹ್ಲೀಕ[2] ದೇಶದ ರಾಜನಾದ. ಬಾಹ್ಲೀಕನ ಮಗ ಸೋಮದತ್ತ. ಈತ ಮೂಲತಃ ಏಕಾದಶ ರುದ್ರರಲ್ಲಿ ‘ಪತ್ರತಾಪ’  ಎನ್ನುವ ಹೆಸರಿನ ರುದ್ರ. (ಪತ್ರತಾಪನನ್ನು ಮೃಗವ್ಯಾಧ, ವಾಮದೇವ ಇತ್ಯಾದಿ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಪುರಾಣಗಳು ಸಂಬೋಧಿಸುತ್ತವೆ).

ಅಜೈಕಪಾದಹಿರ್ಬುಧ್ನಿರ್ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ಇತಿ ತ್ರಯಃ ।

ರುದ್ರಾಣಾಂ ಸೋಮದತ್ತಸ್ಯ ಬಭೂವುಃ ಪ್ರಥಿತಾಃ ಸುತಾಃ ॥೧೧.೧೧॥

ವಿಷ್ಣೋರೇವಾಙ್ಗತಾಮಾಪ್ತುಂಭೂರಿರ್ಭೂರಿಶ್ರವಾಃ ಶಲಃ ।

ಶಿವಾದಿಸರ್ವರುದ್ರಾಣಾಮಾವೇಶಾದ್ ವರತಸ್ತಥಾ         ॥ ೧೧.೧೨ ॥

ಭೂರಿಶ್ರವಾ ಅತಿಬಲಸ್ತತ್ರಾsಸೀತ್ ಪರಮಾಸ್ತ್ರವಿತ್ ।

ತದರ್ಥಂ ಹಿ ತಪಶ್ಚೀರ್ಣ್ಣಂ ಸೋಮದತ್ತೇನ ಶಮ್ಭವೇ   ॥೧೧.೧೩॥

ಏಕಾದಶ ರುದ್ರರಲ್ಲಿ ಮೂವರಾದ  ಅಜೈಕಪಾತ್, ಅಹಿರ್ಬುಧ್ನಿ ಮತ್ತು ವಿರೂಪಾಕ್ಷ ಎನ್ನುವ ರುದ್ರರು  ಸೋಮದತ್ತನ ಮಕ್ಕಳಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದರು.  ಈ ಮೂವರು ನಾರಾಯಣನ ಸೇವೆಯನ್ನು ಮಾಡಲು(ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು) ಭೂರಿ, ಭೂರಿಶ್ರವಸ್ಸು  ಮತ್ತು ಶಲಃ ಎನ್ನುವ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಅವತರಿಸಿದರು. ಈ ಮೂವರಲ್ಲಿ ಭೂರಿಶ್ರವಸ್ಸು ಬಹಳ ಶ್ರೇಷ್ಠನಾಗಿದ್ದನು.

ಶಿವನೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಸಮಸ್ತ ರುದ್ರರ ಆವೇಶ ಹಾಗು ವರದಿಂದಲೂ, ಭೂರೀಶ್ರವಸ್ಸು ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವುಳ್ಳವನೂ, ಉತ್ಕೃಷ್ಟವಾದ ಅಸ್ತ್ರವಿದ್ಯೆಯನ್ನು ಬಲ್ಲವನೂ ಆಗಿದ್ದನು. ಭೂರೀಶ್ರವನಂತಹ ಮಗನನ್ನು ಪಡೆಯಬೇಕೆಂದೇ ಸೋಮದತ್ತನು ಹಿಂದೆ ರುದ್ರನನ್ನು ಕುರಿತು ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದ್ದನು.

[ಏಕಾದಶ ರುದ್ರರ ವಿವರ ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿದೆ. ಇವರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರಿಗೂ ಅನೇಕ ಹೆಸರುಗಳುಂಟು. ಬೇರೆಬೇರೆ ಕಡೆ ಬೇರೆಬೇರೆ ಹೆಸರುಗಳ ಉಲ್ಲೇಖವನ್ನು ನಾವು ಕಾಣುತ್ತೇವೆ].

೧. ಮೃಗವ್ಯಾಧಃ, ವಾಮದೇವಃ, [ಪತ್ರತಾಪಃ]	೬. ಪಿನಾಕಿ, ಅಪರಾಜಿತಃ , ಭೀಮಃ
೨. ಸರ್ಪಃ[ಸರ್ವಃ], ಶರ್ವಃ, ಓಜಃ[ಅಜಃ]	೭. ದಹನಃ, ಬಹುರೂಪಃ, ಉಗ್ರಃ
೩. ನಿಋತಿಃ, ತ್ರ್ಯಮ್ಬಕಃ, ವಿರೂಪಾಕ್ಷ	೮. ಕಪಾಲಿ, ಭವಃ [ವಿಷ್ಕಂಭಃ]
೪. ಅಜೈಕಪಾತ್, ಕಪರ್ದೀ	೯. ಸ್ಥಾಣುಃ, ವೃಷಾಕಪಿಃ
೫. ಅಹಿರ್ಬುಧ್ನಿಃ, ಶಂಭುಃ	೧೦. ಭಗಃ, ರೈವತಃ
೧೧. ಈಶ್ವರಃ, ಹರಃ, ಮಹಾದೇವಃ

ದತ್ತೋ ವರಶ್ಚ ತೇನಾಸ್ಯ ತ್ವತ್ ಪ್ರತೀಪಾಭಿಭೂತಿಕೃತ್ ।

ಬಲವೀರ್ಯ್ಯಗುಣೋಪೇತೋ ನಾಮ್ನಾ ಭೂರಿಶ್ರವಾಃ ಸುತಃ     ॥೧೧.೧೪॥

ತಪಸ್ಸಿಗೆ ಮೆಚ್ಚಿದ ರುದ್ರನಿಂದ ಸೋಮದತ್ತನಿಗೆ ‘ಶತ್ರುಗಳಿಗೆ ಪರಾಜಯವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ, ಬಲ-ವೀರ್ಯ-ಗುಣದಿಂದ ಕೂಡಿದ, ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಈಡೇರಿಸುವ, ಖ್ಯಾತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ   ‘ಭೂರಿಶ್ರವಾಃ’ ಎನ್ನುವ ಮಗನು ಹುಟ್ಟುತ್ತಾನೆ’ ಎನ್ನುವ ವರವು ಕೊಡಲ್ಪಟ್ಟಿತು.

ಭವಿಷ್ಯತಿ ಮಯಾssವಿಷ್ಟೋ ಯಜ್ಞಶೀಲ ಇತಿ ಸ್ಮ ಹ ।

          ತೇನ ಭೂರಿಶ್ರವಾ ಜಾತಃ ಸೋಮದತ್ತಸುತೋ ಬಲೀ ॥೧೧.೧೫॥

‘ನನ್ನ ಆವೇಶವುಳ್ಳವನಾಗಿ ನಿರಂತರವಾದ ಯಜ್ಞವನ್ನು ನಿನ್ನ ಮಗ  ಮಾಡುತ್ತಿರುತ್ತಾನೆ’ ಎನ್ನುವ ರುದ್ರದೇವರ  ವರದಂತೆ  ಸೋಮದತ್ತನಿಗೆ ಬಲಿಷ್ಠನಾದ   ‘ಭೂರಿಶ್ರವಸ್’ ಎನ್ನುವ ಹೆಸರುಳ್ಳ ಮಗನು ಹುಟ್ಟುತ್ತಾನೆ .

---

[1] ಬಾಹ್ಲೀಕೇ

[2] ಇಂದು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸೇರಿರುವ ಪಂಜಾಬ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯ