Mahabharata Tatparya Nirnaya Kannada 1628_1633

ಕೃಷ್ಣೋ ಜಿತ್ವಾ ಮಾಗಧಂ ರೌಹಿಣೇಯಯುಕ್ತೋ ಯಯೌ ದಮಘೋಷೇಣ ಸಾರ್ದ್ಧಮ್ ।

ಪಿತೃಷ್ವಸಾಯಾಃ ಪತಿನಾ ತೇನ ಚೋಕ್ತಃ ಪೂರ್ವಂ ಜಿತೇನಾಪಿ ಯುಧಿ ಸ್ಮ ಬಾನ್ಧವಾತ್ ॥೧೬.೨೮ ॥

ಕೃಷ್ಣನು ಬಲರಾಮನಿಂದ ಕೂಡಿಕೊಂಡು ಮಾಗಧನನ್ನು ಗೆದ್ದು, ತನ್ನ ಅತ್ತೆಯ ಗಂಡನಾದ ದಮಘೋಷನಿಂದ ಕೂಡಿಕೊಂಡು ಅಲ್ಲಿಂದ ತೆರಳಿದನು. ಈಗಷ್ಟೇ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಸೋತ ದಮಘೋಷನೊಂದಿಗೆ  ಬಾಂಧವ್ಯ ಇರುವುದರಿಂದಾಗಿ ಅವರಿಬ್ಬರು ಜೊತೆಯಾಗಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ತೆರಳಿದರು.

[ವಸುದೇವನ ಸಹೋದರಿ ಶ್ರುತದೇವೇ. ಅವಳ ಪತಿ ದಮಘೋಷ. ಇವರ ದಾಂಪತ್ಯದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಬಂದವನೇ ಶಿಶುಪಾಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ದಮಘೋಷ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ಸೋದರತ್ತೆಯ ಗಂಡ (ಪಿತೃಷ್ವಸಾಯಾಃ ಪತಿ)]

ಯಾಮಃ ಪುರಂ ಕರಿವೀರಾಖ್ಯಮೇವ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮ್ಯಾಃ ಕ್ಷೇತ್ರಸನ್ದರ್ಶನಾಯ ।

ಶ್ರುತ್ವಾ ವಾಕ್ಯಂ ತಸ್ಯ ಯುದ್ಧೇ ಜಿತಸ್ಯ ಭೀತ್ಯಾ ಯುಕ್ತಸ್ಯಾsತ್ಮನಾ ತದ್ಯುತೋsಗಾತ್ ॥೧೬.೨೯ ॥

‘ಕರವೀರಪುರ (ಕೋಲ್ಹಾಪುರ)ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿಯ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ನೋಡಲು ಹೊರಡೋಣ’ ಎನ್ನುವ  ಭಯದಿಂದ ಕೂಡಿದ, ತನ್ನಿಂದ ಸೋತಿರುವ ದಮಘೋಷನ ಮಾತಿನಂತೆ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ  ಕರವೀರ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ತೆರಳಿದನು.  

ಗನ್ಧರ್ವೋsಸೌ ದನುನಾಮಾ ನರೋsಭೂತ್ ತಸ್ಮಾತ್ ಕೃಷ್ಣೇ ಭಕ್ತಿಮಾಂಶ್ಚಾsಸ ರಾಜಾ ।

ಪುರಪ್ರಾಪ್ತಾಂಸ್ತಾನ್ ಸ ವಿಜ್ಞಾಯ ಪಾಪಃ ಸೃಗಾಲಾಖ್ಯೋ ವಾಸುದೇವಃ ಕ್ರುಧಾssಗಾತ್ ॥೧೬.೩೦ ॥

ಈ ದಮಘೋಷನು ಮೂಲತಃ  ‘ದನು’ ಎಂಬ ಹೆಸರುಳ್ಳ ಗಂಧರ್ವನು. ಈಗ ಮನುಷ್ಯಲೋಕದಲ್ಲಿ ಅವತರಿಸಿ ಬಂದಿರುವವನು. ಆಕಾರಣದಿಂದ ಕೃಷ್ಣನಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿಯುಳ್ಳವನಾದನು.

ಇತ್ತ ಕರವೀರಪುರಕ್ಕೆ ಬಂದಿರುವ ಅವರನ್ನು ತಿಳಿದ ಪಾಪಿಷ್ಠನಾಗಿರುವ ಸೃಗಾಲವಾಸುದೇವನು ಸಿಟ್ಟಿನಿಂದ ಅವರತ್ತ ಬಂದನು.

ಸೂರ್ಯ್ಯಪ್ರದತ್ತಂ ರಥಮಾರುಹ್ಯ ದಿವ್ಯಂ ವರಾದವದ್ಧ್ಯಸ್ತಿಗ್ಮರುಚೇಃ ಸ ಕೃಷ್ಣಮ್ ।

ಯೋದ್ಧುಂ ಯಯಾವಮುಚಚ್ಚಾಸ್ತ್ರಙ್ಘಾಞ್ಛಿರಸ್ತಸ್ಯಾಥಾsಶು ಜಹಾರ ಕೃಷ್ಣಃ ॥ ೧೬.೩೧ ॥

ಸೃಗಾಲವಾಸುದೇವನು ಸೂರ್ಯಕೊಟ್ಟ ರಥವನ್ನು ಏರಿ, ಸೂರ್ಯನ ವರದಿಂದ ಅವಧ್ಯನಾದವನಾಗಿ, ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಕುರಿತು ಯುದ್ಧಮಾಡಲೆಂದು ಬಂದ. ಅನೇಕ ಅಸ್ತ್ರಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟ ಆ ಸೃಗಾಲವಾಸುದೇವನ ಕತ್ತನ್ನು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ  ತಕ್ಷಣ ಕತ್ತರಿಸಿದ.   

ದ್ವಿಧಾ ಕೃತ್ವಾ ದೇಹಮಸ್ಯಾರಿಣಾ ಚ ಪುತ್ರಂ ಭಕ್ತಂ ತಸ್ಯ ರಾಜ್ಯೇsಭಿಷಿಚ್ಯ ।

ಸ ಶಕ್ರದೇವಂ ಮಾಣಿಭದ್ರಃ ಪುರಾ ಯೋ ಯಯೌ ಪುರೀಂ ಸ್ವಾಂ ಸಹಿತೋsಗ್ರಜೇನ ॥೧೬.೩೨ ॥

ಸೃಗಾಲ ವಾಸುದೇವನ ದೇಹವನ್ನು ಚಕ್ರದಿಂದ ಎರಡನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿ, ತನ್ನ ಭಕ್ತನಾದ ಸೃಗಾಲ ವಾಸುದೇವನ ಮಗನಾದ ಶಕ್ರದೇವ ಎನ್ನುವ ಹೆಸರಿನ ತನ್ನ ಭಕ್ತನನ್ನು ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಭಿಷೇಕ ಮಾಡಿದ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ, ತನ್ನ ಪಟ್ಟಣಕ್ಕೆ ತೆರಳಿದನು.

ಈ ಶಕ್ರದೇವ ಯಾರೆಂದರೆ: ಅವನು ಮಣಿಭದ್ರನ  (ಕುಬೇರನ) ಸೇವಕ. ಅವನಿಗೆ ರಾಜ್ಯಾಭಿಷೇಕ ಮಾಡಿ, ತನ್ನ ಅಣ್ಣನೊಂದಿಗೆ ಕೂಡಿಕೊಂಡು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಮಧುರೆಗೆ ತೆರಳಿದನು.

[ಹರಿವಂಶದಲ್ಲಿ ಈ ಕುರಿತಾದ ವಿವರಣೆ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತದೆ: ‘ಸಾವಿತ್ರೇ ನಿಯಮೇ ಪೂರ್ಣೆ ಯಂ ದದೌ ಸವಿತಾ ಸ್ವಯಮ್ ।.... ತೇನ  ಸ್ಯಂದನಮುಖ್ಯೇನ ದ್ವಿಷತ್ಸ್ಯನ್ದನಘಾತಿನಾ । ಸ ಸೃಗಾಲೋsಭ್ಯಯಾತ್ ಕೃಷ್ಣಂ ಶಲಭಃ ಪಾವಕಂ ಯಥಾ’ (ವಿಷ್ಣುಪರ್ವಣಿ ೪೪.೬-೭) ‘ಚಕ್ರೇಣೋರಸಿ ನಿರ್ಭಿಣ್ಣಃ ಸಗತಾಸುರ್ಗತೋತ್ಸವಃ’ (ವಿಷ್ಣುಪರ್ವಣಿ ೪೪.೨೯) (ಇದಲ್ಲದೇ ಭಾಗವತದಲ್ಲೂ ಈ ಮಾತು ಬರುತ್ತದೆ): ‘ಶಿರೋ ಜಹಾರ ಗೋವಿನ್ದಃ ಕ್ಷಣೇನ ಮಕುಟೋಜ್ಜ್ವಲಂ’(ಭಾಗವತ: ೧೦.೫೨,೩೯).  ಇನ್ನು ಹರಿವಂಶದಲ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ: ಚಕ್ರನಿರ್ದಾರಿತೋರಸ್ಕಂ  ಭಿನ್ನಶೃಙ್ಗಮಿವಾಚಲಮ್’(೩೭) ‘ತಸ್ಯ ಪದ್ಮಾವತೀ ನಾಮ ಮಹಿಷೀ ಪ್ರಮದೊತ್ತಮ । ರುದತಿ ಪುತ್ರಮಾದಾಯವಾಸುದೇವಮುಪಸ್ಥಿತಾ ।... (ಸೃಗಾಲವಾಸುದೇವನ ಹೆಂಡತಿ ಪದ್ಮಾವತಿ ತನ್ನ ಮಗನನ್ನು ಕರೆದುಕೊಂಡು ಬಂದು ಪರಮಾತ್ಮನಿಗೆ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡುತ್ತಾಳೆ). ಅಯಮಸ್ಯ  ವಿಪನ್ನಸ್ಯ  ಬಾಂಧವಸ್ಯ ತವಾನಘ । ಸಂತತಿ ರಕ್ಷ್ಯತಾಂ ವೀರ ಪುತ್ರಃ  ಪುತ್ರ ಇವಾsತ್ಮಜಃ । (ನಿನ್ನ ಅಣ್ಣನ ಮಗನಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಇವನು ನಿನ್ನ ಮಗನೇ ಎಂದು ಶ್ರಿಕೃಷ್ಣನಲ್ಲಿ ಆಕೆ ಹೇಳುತ್ತಾಳೆ).  ತಸ್ಯಾಸ್ತದ್  ವಚನಂ ಶ್ರುತ್ವಾ ಮಹಿಷ್ಯಾ ಯದುನಂದನಃ । ಮೃದುಪೂರ್ವಮಿದಂ ವಾಕ್ಯಮುವಾಚ ವದತಾಂ ವರಃ । (ಆಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ  ಮೃದುವಾಗಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾನೆ). ಯೋsಯಂ ಪುತ್ರಃ ಸೃಗಾಲಸ್ಯ ಮಮಾಪ್ಯೇಷ ನ ಸಂಶಯಃ । ಅಭಯಂ ಚಾಭಿಷೇಕಂ ಚ ದದಾಮ್ಯಸ್ಯ  ಸುಖಾಯ ವೈ’ (ವಿಷ್ಣುಪರ್ವಣಿ. ೪೪.೪೮-೫೬) (ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಅವರಿಗೆ ತನ್ನ  ಅಭಯ ದಾನ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ).   

ಹರಿವಂಶದಲ್ಲಿ  ಸೃಗಾಲವಾಸುದೇವನ ಮಗನಿಗೆ ಅಭಿಷೇಕ ಮಾಡಿ ಅದೇ ದಿನ ಕೃಷ್ಣ-ಬಲರಾಮರು ಹೊರಟರು ಎಂದಿದೆ. ‘ಅಭಿಷಿಚ್ಯ ಸೃಗಾಲಸ್ಯ  ಕರವೀರಪುರೇ ಸುತಂ । ಕೃಷ್ಣಸ್ತದಹರೇವಾsಶು ಪ್ರಯಾಣಮಭಿರೋಚಯತ್’ (ವಿಷ್ಣುಪರ್ವಣಿ ೪೪.೫೯) ಇನ್ನು ಭಾಗವತದಲ್ಲಿ  ನಾಕು ತಿಂಗಳು ವಾಸಮಾಡಿದರು ಎಂದಿದೆ. ಅವರುಹ್ಯ ಗಿರೇಃ ಶೃಙ್ಗಾತ್ ಕರವೀರಪುರಂ ಗತೌ ।  ತತ್ರ ತೌ ಚತುರೋ ಮಾಸಾನುಶಿತ್ವಾ ಭರತರ್ಷಭ । ಮಹತ್ಯಾ ಸೇನಯಾ ಸಾರ್ಧಂ ಜಗ್ಮತುರ್ಮಧುರಾಂ ಪುರಿಮ್’ (ಭಾಗವತ ೧೦.೫೩.೨೦-೨೧) ಈ ಗೊಂದಲವನ್ನು ಆಚಾರ್ಯರು ಪರಿಹರಿಸುತ್ತಾ,  ಗೋಮಂತ ಪರ್ವತದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ-ಬಲರಾಮರು  ನಾಲ್ಕು ತಿಂಗಳು ವಾಸಮಾಡಿದರು ಎನ್ನುವ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ].   

ನೀತಿಂ ಬಲಿಷ್ಠಸ್ಯ ವಿಹಾಯ ಸೇನಾಂ ದೂರಾದ್ ಯುದ್ಧಂ ದರ್ಶಯಿತ್ವೈವ ಗುಪ್ತ್ಯೈ ।

ಸ್ವಸೇನಾಯಾಃ ಸರ್ವಪೂರ್ಣ್ಣಾತ್ಮಶಕ್ತಿಃ ಪುನಃ ಪುರೀಂ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಸ ಪೂಜಿತೋsವಸತ್ ॥೧೬.೩೩ ॥

ಬಲಿಷ್ಠನೊಬ್ಬನು ಸೇನೆಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಬಹಳ ದೂರದಿಂದಲೇ ತನ್ನ ದೇಶದ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಯಾವ ರೀತಿ ಮಾಡಬೇಕು ಎಂದು ತೋರಿಸಿ, ತನ್ನ ಸೇನೆಯನ್ನು ಯಾವರೀತಿ ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎನ್ನುವ ನೀತಿಯನ್ನು ತೋರಿಸಿ, ಪೂರ್ಣಶಕ್ತಿಯಾದ ಪರಮಾತ್ಮನು ಮತ್ತೆ ಮಧುರೆಗೆ ತೆರಳಿ ಪೂಜಿತನಾಗಿ ಅಲ್ಲಿ ಆವಾಸಮಾಡಿದ.

॥ ಇತಿ ಶ್ರೀಮದಾನನ್ದತೀರ್ಥಭಗವತ್ಪಾದವಿರಚಿತೇ ಶ್ರಿಮನ್ಮಹಾಭಾರತತಾತ್ಪರ್ಯ್ಯನಿರ್ಣ್ಣಯೇ ಸೃಗಾಲವಧೋ ನಾಮ ಷೋಡಶೋsದ್ಧ್ಯಾಯಃ ॥

*********