Mahabharata Tatparya Nirnaya Kannada 10.01-10.04

೧೦. ವ್ಯಾಸಾವತಾರಾನುವರ್ಣ್ಣನಮ್

ಓಂ

ದ್ವಾಪರೇsಥ ಯುಗೇ ಪ್ರಾಪ್ತೇ ತ್ವಷ್ಟಾವಿಂಶತಿಮೇ ಪುನಃ ।

ಸ್ವಯಂಭುಶರ್ವಶಕ್ರಾದ್ಯಾ ದುಗ್ಧಾಬ್ಧೇಸ್ತೀರಮಾಯಯುಃ                   ॥೦೧॥

ರಾಮನ ಅವತಾರದ ನಂತರ ಪುನಃ ಇಪ್ಪತ್ತೆಂಟನೆಯ ದ್ವಾಪರಯುಗವು ಬರುತ್ತಿರಲು, ಬ್ರಹ್ಮ-ರುದ್ರಾದಿಗಳೆಲ್ಲರೂ ಕೂಡಾ  ಕ್ಷೀರಸಮುದ್ರದ ತಟಕ್ಕೆ ತೆರಳಿದರು.

ಪಯೋಬ್ಧೇರುತ್ತರಂ ತೀರಮಾಸಾದ್ಯ ವಿಬುಧರ್ಷಭಾಃ ।

ತುಷ್ಟುವುಃ ಪುಣ್ಡರೀಕಾಕ್ಷಮಕ್ಷಯಂ ಪುರುಷೋತ್ತಮಮ್            ॥೦೨॥

ಕ್ಷೀರ ಸಮುದ್ರದ ಶ್ವೇತದ್ವೀಪವನ್ನು ಹೊಂದಿ, ನಾಶವಿಲ್ಲದ ಪುರುಷೋತ್ತಮನೂ, ಪುಣ್ಡರೀಕಾಕ್ಷನೂ ಆದ ನಾರಾಯಣನನ್ನು   ಸ್ತೋತ್ರಮಾಡಿದರು.

ನಮೋನಮೋsಗಣ್ಯಗುಣೈಕಧಾಮ್ನೇ ಸಮಸ್ತವಿಜ್ಞಾನಮರೀಚಿಮಾಲಿನೇ ।

ಅನಾದ್ಯವಿಜ್ಞಾನತಮೋನಿಹನ್ತ್ರೇ ಪರಾಮೃತಾನನ್ದಪದಪ್ರದಾಯಿನೇ          ॥೦೩॥

‘ಎಣೆಯಿರದ ಗುಣಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾದವನೇ, ಅರಿವುಗಳ ಕಾಂತಿಯ ಮಾಲೆಯನ್ನೇ ಧರಿಸಿದವನೇ(ಜ್ಞಾನವೇ ಬೆಳಕಾಗಿ ಉಳ್ಳವನೇ), ಅನಾಧಿಕಾಲದಿಂದ ಅಜ್ಞಾನವೆಂಬ ಕತ್ತಲನ್ನು ನಾಶಮಾಡುವವನೇ, ಉತ್ಕೃಷ್ಟವಾಗಿರುವ ಮೋಕ್ಷದ ಆನಂದವನ್ನು ಕೊಡುವವನೇ, ನಿನಗೆ ನಮಸ್ಕಾರ-ನಮಸ್ಕಾರ’.

ಸ್ವದತ್ತಮಾಲಾಭುವಿಪಾತಕೋಪತೋ ದುರ್ವಾಸಸಃ ಶಾಪತ ಆಶು ಹಿ ಶ್ರಿಯಾ ।

ಶಕ್ರೇ ವಿಹೀನೇ ದಿತಿಜೈಃ ಪರಾಜಿತೇ ಪುರಾ ವಯಂ ತ್ವಾಂ ಶರಣಂ ಗತಾಃ ಸ್ಮ          ॥೦೪ ॥

‘ತಾನು ಕೊಟ್ಟ ವಿಷ್ಣುವಿನ ನಿರ್ಮಾಲ್ಯ ರೂಪವಾದ ಮಾಲೆಯನ್ನು ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಬಿಟ್ಟ ಎನ್ನುವ ಸಿಟ್ಟಿನಿಂದ ದುರ್ವಾಸಮುನಿ ಕೊಟ್ಟ ಶಾಪದಿಂದ ಇಂದ್ರನು ಸಂಪತ್ತಿನಿಂದ ಭ್ರಷ್ಟನಾಗಿ, ದೈತ್ಯರಿಂದ ಸೋಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಹಿಂದಿನಂತೆಯೇ  ಇಂದು  ನಾವು ನಿನ್ನನ್ನು ಶರಣುಹೊಂದಿದ್ದೇವೆ’.

[ ಈ ಮೇಲಿನ ಮಾತಿನ ಹಿನ್ನೆಲೆ ವಿಷ್ಣುಪುರಾಣದಿಂದ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ.  ದುರ್ವಾಸಾಃ  ಶಞ್ಕರಸ್ಯಾಂಶಶ್ಚಚಾರ ಪೃಥವೀಮಿಮಾಂ । ಸ ದದರ್ಶ ಸ್ರಜಂ ದಿವ್ಯಾಮೃಷಿರ್ವಿದ್ಯಾಧರೀಕರೇ ।  ತಾಂ ಯಯಾಚೇ ವರಾರೋಹಾಂ ವಿದ್ಯಾಧರವಧೂಂ ತತಃ  । ಯಾಚಿತಾ ತೇನ ತನ್ವನ್ಗೀ ಮಾಲಾಂ ವಿದ್ಯಾಧರಾನ್ಗನಾ । ದದೌ ತಸ್ಮೈ ವಿಶಾಲಾಕ್ಷೀ ಸಾದರಂ ಪ್ರಣಿಪತ್ಯ  ತಮ್ । ಸ ದದರ್ಶ  ಸಮಾಯಾಂನ್ತಮುನ್ಮತ್ತೈರಾವತೇ  ಸ್ಥಿತಮ್ ।  ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಾಧಿಪತಿಂ ದೇವಂ ಸಹ ದೇವೈಃ ಶಚೀಪತಿಮ್ ।

ತಾಮಾತ್ಮನಃ  ಸ  ಶಿರಸಃ  ಸ್ರಜಮುನ್ಮತ್ತಷಟ್ಪದಾಮ್ ।  ಆದಾಯಾಮರರಾಜಾಯ ಚಿಕ್ಷೇಪೋನ್ಮತ್ತವನ್ಮುನಿಃ । ಗೃಹೀತ್ವಾsಮರರಾಜೇನ ಸ್ರಗೈರಾವತಮೂರ್ಧನಿ । ನ್ಯಸ್ತಾ ರರಾಜ ಕೈಲಾಸಶಿಖರೇ  ಜಾಹ್ನವೀ ಯಥಾ ।

ಮದಾಂಧಕಾರಿತಾಕ್ಷೋsಸೌ  ಗಂಧಾಕೃಷ್ಟೇನ ವಾರಣಃ  ಕರೇಣಾಽಘ್ರಾಯಾ ಚಿಕ್ಷೇಪ  ತಾಂ ಸ್ರಜಂ ಧರಣೀತಳೇ ।

ತತಶ್ಚುಕ್ರೋಧ ಭಗವಾನ್ ದುರ್ವಾಸಾ ಮುನಿಸತ್ತಮಃ । ಮೈತ್ರೇಯ  ದೇವರಾಜಂ  ತಂ  ಕ್ರುದ್ಧಶ್ಚೈತದುವಾಚ ಹ । (೧.೯.೨-೧೧)   ಮಯಾ ದತ್ತಾಮಿಮಾಂ ಮಾಲಾಂ ಯಸ್ಮಾನ್ನ ಬಹುಮನ್ಯಸೇ । ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಶ್ರೀರತೋ ಮೂಢ ವಿನಾಶಮುಪಯಾಸ್ಯತಿ । (೧.೯.೧೪)..ಇತ್ಯಾದಿ.

ಶಿವನ ಅಂಶನಾದ ದುರ್ವಾಸರು ಒಮ್ಮೆ  ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಸಂಚರಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ, ವಿದ್ಯಾಧರೆ ಎನ್ನುವ ಸ್ತ್ರೀಯ ಕೈಯಲ್ಲಿರುವ ಸುಂದರವಾದ ಹೂಮಾಲೆಯೊಂದನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಆ ಮಾಲೆಯನ್ನು ತನಗೆ ಕೊಡು ಎಂದು ವಿದ್ಯಾಧರೆಯನ್ನು ಕೇಳುತ್ತಾರೆ.

ಮಾಲೆಯನ್ನು ವಿಧ್ಯಾಧರೆಯಿಂದ ಪಡೆದ ದುರ್ವಾಸರು, ಒಮ್ಮೆ ಮದವೇರಿದ ಐರಾವತವನ್ನೇರಿ ಬರುತ್ತಿರುವ ಇಂದ್ರನನ್ನು ಕಾಣುತ್ತಾರೆ.  ಇನ್ನೂ ದುಂಬಿಗಳು ಸುತ್ತುತ್ತಿದ್ದ, ತಾಜಾತನದಿಂದ ಕೂಡಿದ್ದ  ಆ ಮಾಲೆಯನ್ನು ಅವರು ಇಂದ್ರನಿಗೆ ಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಇಂದ್ರ ಆ ಮಾಲೆಯನ್ನು ತನ್ನ ಐರಾವತದ ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಇಡುತ್ತಾನೆ.  ಅಲ್ಲಿ ಆ ಮಾಲೆಯು  ಕೈಲಾಸಶಿಖರದಲ್ಲಿನ  ಗಂಗೆಯಂತೆ ಶೋಭಿಸುತ್ತಿತ್ತು. (ಐರಾವತ ಕೈಲಾಸ ಶಿಖರದಂತೆ ಬಿಳಿ , ಹೂವಿನ ಮಾಲೆಯೂ ಗಂಗೆಯಂತೆ  ಬಿಳಿ.  ಹಾಗಾಗಿ ಈ ಹೋಲಿಕೆ).  ಆದರೆ ತನ್ನ ತಲೆಯಮೇಲಿಟ್ಟ ಹೂಮಾಲೆಯನ್ನು ಐರಾವತ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಎಸೆಯುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಕಂಡ ದುರ್ವಾಸರು ಕೋಪಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.

ತಾನು ಕೊಟ್ಟ ಮಾಲೆಯನ್ನು ಗೌರವಿಸದೇ ಭೂಮಿಗೆ ಎಸೆದ  ನಿನ್ನ ಮೂರು ಲೋಕದ ಸಂಪತ್ತೂ ನಷ್ಟವಾಗುವುದು ಎನ್ನುವ ಶಾಪವನ್ನು ದುರ್ವಾಸರು ಇಂದ್ರನಿಗೆ ನೀಡುತ್ತಾರೆ.  (ವಿಷ್ಣುಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ಪರಾಶರರು ಈ ಮಾತನ್ನು ಮೈತ್ರೆಯರಿಗೆ ಹೇಳಿರುವುದರಿಂದ  ಮೈತ್ರೇಯ ಎನ್ನುವ ಸಂಬೋಧನೆ ಇಲ್ಲಿದೆ) ].