Mahabharata Tatparya Nirnaya Kannada 17235_17242

 

ಪ್ರಯಾಹಿ ಸಾತ್ಯಕೇ ವಚೋ ಬ್ರವೀಹಿ ಮೇ ನೃಪಾಧಮೌ ।

ಸಮೇತ್ಯ ವಾಂ ವರಾಯುಧೈಃ ಕರಂ ದದಾನ್ಯಸಂಶಯಮ್ ॥೧೭.೨೩೫॥

 

‘ಓ ಸಾತ್ಯಕಿಯೇ, ತೆರಳು, ಆ ರಾಜಾಧಮರನ್ನು ಕುರಿತು ನನ್ನ ಈ ಮಾತನ್ನು ಹೇಳು: ‘ನಿಮ್ಮಿಬ್ಬರನ್ನು ಹೊಂದಿ ಆಯುಧಗಳಿಂದ ಕಪ್ಪವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತೇನೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಸಂಶಯವಿಲ್ಲ.

 

ಉಪೈತಮಾಶು ಸಂಯುಗಾರ್ತ್ಥಿನೌ ಚ ಪುಷ್ಕರಂ ಪ್ರತಿ ।

ಇತೀರಿತಃ ಶಿನೇಃ ಸುತೋ ಜಗಾಮ ವಿಪ್ರಸಂಯುತಃ ॥೧೭.೨೩೬॥

 

ಯುದ್ಧವನ್ನು ಬಯಸುವ ನೀವಿಬ್ಬರು ಪುಷ್ಕರವನ್ನು ಕುರಿತು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲಿ ಬನ್ನಿರಿ’ ಎಂದು ಹೇಳು’ ಎಂದು ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನಿಂದ  ಹೇಳಲ್ಪಟ್ಟ ಶಿನಿಯ ಮೊಮ್ಮಗನಾದ ಸಾತ್ಯಕಿಯು ಆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನ ಜೊತೆಗೇ ತೆರಳಿದನು.

 

ಉಪೇತ್ಯ ತೌ ಹರೇರ್ವಚೋ ಜಗಾದ ಸಾತ್ಯಕಿರ್ಬಲೀ ।

ವಿಧಾಯ ತೌ ತೃಣೋಪಮೌ ಗಿರಾ ಜಗಾಮ ಕೇಶವಮ್ ॥೧೭.೨೩೭॥

 

ಹಂಸ-ಡಿಭಕರಲ್ಲಿಗೆ ತೆರಳಿದ ಬಲಿಷ್ಠನಾದ ಸಾತ್ಯಕಿಯು ಪರಮಾತ್ಮನ ಮಾತನ್ನು ಅವರಿಗೆ ಹೇಳಿದನು. ಅವರಿಬ್ಬರನ್ನೂ ತನ್ನ ಮಾತಿನಿಂದಲೇ ಹುಲ್ಲಿಗೆ ಸಮಾನರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಸಾತ್ಯಕಿ, ಮರಳಿ ಪರಮಾತ್ಮನ ಬಳಿ ಬಂದ.

 

ತತಃ ಪುರೈವ ತಾವುಭೌ ದ್ವಿಜಂ ಹರಸ್ವರೂಪಿಣಮ್ ।

ಸುದುಃಖವಾಸನಾಮಕಂ ಪ್ರಚಕ್ರತುಸ್ತೃಣೋಪಮಮ್ ॥೧೭.೨೩೮॥

 

ಈ ಘಟನೆಗೂ ಮೊದಲೇ ಒಮ್ಮೆ ಹಂಸ-ಡಿಭಕರು, ರುದ್ರನ ಸ್ವರೂಪವಾಗಿರುವ, ಸುದುಃಖವಾಸ(ದುರ್ವಾಸ) ಎಂದು ಹೆಸರುಳ್ಳ ಮುನಿಯನ್ನು  ಹುಲ್ಲಿಗಿಂತ ಕಡೆಯಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಂಡರು.

 

ದಶತ್ರಿಕೈಃ ಶತೈರ್ವೃತೋ ಯತೀಶ್ವರೈಃ ಸ ಸರ್ವವಿತ್ ।

ವಿಪಾಟಿತಾತ್ಮಕೌಪಿನಾದಿಸರ್ವಮಾತ್ರಕೋsಭವತ್ ॥೧೭.೨೩೯॥

 

ದುರ್ವಾಸರ ಹಾಗೂ ಅವರ ಜೊತೆಗಿದ್ದ ಸುಮಾರು ಮೂರುಸಾವಿರ ಯತೀಶ್ವರರ  ಕೌಪೀನವನ್ನು ಹರಿದ ಹಂಸ-ಡಿಭಕರು, ಅವರ  ದಂಡ-ಕಮಂಡಲಾದಿ ಪಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ಒಡೆದು ಹಾಕಿದರು.

 

[ಈರೀತಿ ಅವಮಾನಕ್ಕೊಳಪಟ್ಟರೂ ಕೂಡಾ ದುರ್ವಾಸರು ಹಂಸ-ಡಿಭಕರಿಗೆ ಏಕೆ ಶಾಪ ಕೊಡಲಿಲ್ಲಾ ಎಂದರೆ: ]

 

ವರಾತ್ ಸ್ವಸಮ್ಭವಾದಸೌ ನ ಶಾಪಶಕ್ತಿಮಾನಭೂತ್ ।

ತತಃ ಸಮಸ್ತಭಞ್ಜನೋರುಶಕ್ತಿಮಾಪ ಕೇಶವಮ್ ॥೧೭.೨೪೦॥

 

ಸ್ವಯಂ ರುದ್ರರೂಪದಿಂದ ತಾನೇ ಹಂಸ-ಡಿಭಕರಿಗೆ ವರವನ್ನು ಕೊಟ್ಟದ್ದರಿಂದ, ದುರ್ವಾಸರಿಗೆ ಇಲ್ಲಿ  ಶಾಪಕೊಡಲಾಗಲಿಲ್ಲ. ಆ ಕಾರಣದಿಂದ ಅವರು  ಸಮಸ್ತ ದುರ್ಜನರನ್ನೂ ಕೊಲ್ಲುವುದರಲ್ಲಿ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಶಕ್ತಿಯುಳ್ಳ ಕೇಶವನನ್ನು(ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನನ್ನು) ಹೊಂದಿದರು.

 

ಸ ತಾನ್ ಸಮರ್ಚ್ಚ್ಯ ಮಾಧವಃ ಪ್ರದಾಯ ಚೋರುಮಾತ್ರಕಾಃ ।

ಯಯೌ ಚ ತೈಃ ಸಮನ್ವಿತೋ ವಧಾಯ ಸಾಲ್ವಪುತ್ರಯೋಃ ॥೧೭.೨೪೧॥

 

ತನ್ನಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದ ಸಮಸ್ತ ಯತೀಶ್ವರರನ್ನು ಗೌರವಿಸಿ, ಉತ್ಕೃಷ್ಟವಾದ ಬಟ್ಟೆ ಮೊದಲಾದವುಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಸತ್ಕರಿಸಿದ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನು, ಸಾಲ್ವ ಪುತ್ರರ ವಧೆಗಾಗಿ, ಆ ಯತಿಶ್ರೇಷ್ಠರೊಡಗೂಡಿ ತೆರಳಿದನು.

 

[ಹರಿವಂಶದಲ್ಲಿ ಈ ಕುರಿತಾದ ವಿವರಣೆಯನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ವ್ಯತ್ಯಾಸದೊಂದಿಗೆ ಈ ರೀತಿ ಹೇಳಿರುವುದನ್ನು ನಾವು ಕಾಣುತ್ತೇವೆ: ಛಿನ್ನಂ ತಾಭ್ಯಾಂ ಸಮಾದಾಯ ಶಿಕ್ಯಂ ದಾರುಮಯಂ  ತಥಾ । ದ್ವಿದಲಂ ಕರ್ಪಟಂ ಚೈವ ಕೌಪೀನಮಥ ವಲ್ಕಲಂ । ಕಮನ್ಡಲುಂ  ತದಾ ರಾಜನ್ನರ್ಧಪ್ರೋತಕಪಾಲಕಮ್ ।  ಏತಾನನ್ಯಾನ್ ಸಮಾದಾಯ  ದ್ರುಷ್ಟುಂ  ಕೇಶವಮಾಯಯುಃ ।  ಪಂಚ[1] ಚೈವ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಪುರಸ್ಕೃತ್ಯ ಮಹಾಮುನಿಮ್ । ದುರ್ವಾಸಸಂ ತಪೋಯೋನಿಮೀಶ್ವರಸ್ಯಾsತ್ಮಸಮ್ಭವಮ್’ [ಭವಿಷ್ಯತ್ ಪರ್ವಣಿ ೧೧೦.೧೨-೧೪]  (ಒಡೆದುಹೋದ ಮರದ ಪಾತ್ರೆಗಳು, ಹರಿದುಹೋದ ಕೌಪೀನ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಸಾಕ್ಷೀಭೂತವಾಗಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ದುರ್ವಾಸರು, ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನಲ್ಲಿಗೆ ತೆರಳಿದರು. ಇಲ್ಲಿ ದುರ್ವಾಸರನ್ನು ‘ಈಶ್ವರಸ್ಯಾsತ್ಮಸಮ್ಭವಮ್’ ಎಂದು ಸಂಬೋಧಿಸಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕು. ಇದು   ದುರ್ವಾಸರು ರುದ್ರಾವತಾರ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಸ್ಫುಟವಾಗಿ ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ).

‘ಜೇಷ್ಯಾಮಿ ತೌ ರಣೇ ವಿಪ್ರ ಹಂಸಂ  ಡಿಭಕಮೇವಚ ।  ಗಿರೀಶೋ ವಾ ವರಂ  ದದ್ಯಾಚ್ಛಕ್ರೋ ವಾ  ಧನದೋsಪಿ ವಾ । ಯಮೋ ವಾ ವರುಣೋ ವಾsಪಿ  ಬ್ರಹ್ಮಾ ವಾsಥ ಚತುರ್ಮುಖಃ । ಸಬಲೌ ಸಾನುಗೌ ಹತ್ವಾ  ಪುನರ್ದಾಸ್ಯಾಮಿ  ವೋ ರತಿಮ್’ [ಭವಿಷ್ಯತ್ ಪರ್ವಣಿ ೧೧೨.೩-೪] (ನಿಮ್ಮ ಸಂತೋಷಕ್ಕಾಗಿ ನಾನು ಹಂಸ ಡಿಭಕರನ್ನು ಕೊಲ್ಲುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ದುರ್ವಾಸರು ಹಾಗು ಇತರ ಮುನಿಗಳ ಮುಂದೆ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡಿದ)].

 

ತಮತ್ರಿಜಂ ಹರಾತ್ಮಕಂ ಯತೋ ಹಿ ವೇದ ಮಾಗಧಃ ।

ತತೋsತ್ಯಜತ್ ಸ್ವಶಿಷ್ಯಕೌ ನಿಶಮ್ಯ ತತ್ಪ್ರತೀಪಕೌ ॥೧೭.೨೪೨॥

 

ಜರಾಸಂಧನು ಯಾವ ಕಾರಣದಿಂದ ಅತ್ರಿ ಋಷಿಗಳ ಮಗನಾದ ದುರ್ವಾಸರನ್ನು ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಶಿವಾ ಎಂದು ತಿಳಿದಿದ್ದಾನೋ, ಆಕಾರಣದಿಂದ, ರುದ್ರನಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ನಡೆದುಕೊಂಡ ತನ್ನ ಶಿಷ್ಯರಾದ ಹಂಸ- ಡಿಭಕರನ್ನು ತ್ಯಜಿಸಿದ (ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಹಂಸ-ಡಿಭಕರ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಜರಾಸಂಧ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ.)  

 

[ಇದನ್ನು ಹರಿವಂಶದ ಭವಿಷ್ಯತ್ ಪರ್ವದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ: ‘ತತಃ ಶ್ರುತ್ವಾ ಜರಾಸನ್ಧೋ ವಿಗ್ರಹಂ ಯದುಭಿಃ[2] ಸಹ । ನಾಕರೋನ್ನೃಪ ಸಾಹಾಯ್ಯಂ  ಪಾಪಂ ಮೇ ಭವಿತೇತಿ ಹ’ (೧೨೧.೧೬). ಜರಾಸಂಧನಿಗೆ ಹಂಸ-ಡಿಭಕರು ದುರ್ವಾಸರೊಂದಿಗೆ ಜಗಳವಾಡಿದ ವಿಷಯ ತಿಳಿಯಿತು. ಅದರಿಂದಾಗಿ ತಾನು ಅವರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದರೆ ಅದು ಪಾಪವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ತಿಳಿದ ಆತ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ].

---

[1]ಪಂಚ ಚೈವ ಸಹಸ್ರಾಣಿ ಎನ್ನುವುದು ಈಗಿರುವ ಪಾಠ. ಆದರೆ ಆಚಾರ್ಯರ ಪ್ರಕಾರ  ‘ತ್ರೀಣಿ ಚೈವ ಸಹಸ್ರಾಣಿ’ ಎನ್ನುವುದು ಸಾಧುಃ ಪಾಠಃ

[2] ಇಲ್ಲಿ ಮುನಿಭಿಃ ಎನ್ನುವ ಪಾಠ ಹೆಚ್ಚು ಸಮಂಜಸ ಅನಿಸುತ್ತದೆ